Γελάσιος

I

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Όσιος. Ασκήτεψε στην έρημο. Η μνήμη του τιμάται στις 31 Δεκεμβρίου.

2. Μάρτυς, ο από μίμων. Ήταν ηθοποιός, αλλά επειδή αρνήθηκε να διακωμωδήσει από σκηνής το βάπτισμα των χριστιανών, μαρτύρησε με ξίφος. Η μνήμη του τιμάται στις 27 Φεβρουαρίου.

3. Μάρτυς. Μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς και εμψύχωνε τους μάρτυρες. Μαρτύρησε με αποκεφαλισμό. Η μνήμη του τιμάται στις 6 Ιουνίου.

II

Όνομα ιεραρχών και θεολόγων της Ανατ. Ορθόδοξης και της Δυτ. Καθολικής Εκκλησίας.

1. Επίσκοπος Καισαρείας (Παλαιστίνης), κληρικός και συγγραφέας (; – 395 μ.Χ.). Ήταν ανιψιός του Κυρίλλου των Ιεροσολύμων. Πήρε μέρος στη Β’ Οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη (381). Διακρίθηκε και ως συγγραφέας, αλλά από τα έργα του δεν διασώθηκαν παρά ελάχιστα αποσπάσματα. Έγραψε: Έκθεσις του μαθήματος, Ομιλία εις την Επιφάνειαν, Πρακτική στοιχείωσις και Κατά ανομοίων. Ως συγγραφέας επαινέθηκε από τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Φώτιο.

2. Γ. Α’ (; – 496 μ.Χ.). Πάπας της Ρώμης (492-496) και άγιος της Δυτ. Καθολικής Εκκλησίας. Καταγόταν από την Αφρική. Την 1η Μαρτίου 492 διαδέχτηκε τον πάπα Φήλιξ Γ’. Ονομαστός για την ευσέβεια και τoν ασκητισμό του, καθόρισε τις σχέσεις Εκκλησίας και κράτους, υποστηρίζοντας την υποταγή της κοσμικής εξουσίας στην πνευματική εξουσία της ρωμαϊκής Εκκλησίας και αρνήθηκε να αναγνωρίσει στον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως το αξίωμά του ως μητροπολίτη. Ένθερμος υποστηρικτής των δογμάτων της πίστης, καταδίωξε τους αιρετικούς πελαγιανούς και μανιχαίους. Κοινοποίησε διάταγμα (Decretum Gelasianum) που καθόριζε τα κανονικά και τα απόκρυφα βιβλία της Αγίας Γραφής, όπως επίσης και βιβλίο προσευχών. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 21 Νοεμβρίου.

3. Γ. ο Κυζικηνός (5ος αι.). Θεολόγος. Έγραψε ιστορία της Α’ Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας με τον τίτλο Σύνταγμα των κατά την ενΝικαία πραχθέντων (475). Το έργο αυτό αποτελείται από τρία βιβλία και πραγματεύεται επίσης την εκκλησιαστική ιστορία της Ανατολής κατά τους χρόνους του Μεγάλου Κωνσταντίνου, με ορισμένες όμως ανακρίβειες.

4. Γ. Β’ (1058; – 1119). Πάπας της Ρώμης (1118-19). Το κοσμικό του όνομα ήταν Τζοβάνι ντα Γκαέτα. Έγινε καρδινάλιος και αρχιγραμματέας της Εκκλησίας της Ρώμης (1088) και σύμβουλος του πάπα Πασχάλη Β’, τον οποίο και διαδέχτηκε. Αντιτάχθηκε στον αυτοκράτορα Ερρίκο Ε’, γεγονός για το οποίο οδηγήθηκε στις φυλακές, αλλά απελευθερώθηκε ύστερα από γενική εξέγερση των Ρωμαίων. Τότε, ο Ερρίκος Ε’ βάδισε κατά της Ρώμης και διόρισε αντίπαπα τον Μαυρίκιο Μπουρντόν ως Γρηγόριο Η’. Ο Γ. αναγκάστηκε να καταφύγει στη Γαλλία, όπου και πέθανε σε μοναστήρι.